Toon van Balkom

Toon van Balkom was musicus en stadsambtenaar. Hij maakte deel uit van het stedelijk orkest, dat onder leiding stond van M. Ogier. Toen de gemeenteraad dit orkest in 1921 geen subsidie meer verleende en de musici op straat stonden, kon Van Balkom een functie op het stadhuis krijgen. Maar reeds eerder, in 1915, was hij door de Bossche gemeenteraad benoemd tot stadsbeiaardier. Door het overlijden van J.M. Diedrich in 1913 was er een vacature ontstaan. In haar vergadering van 25 februari 1915 benoemde de gemeenteraad hem tot 'carillonneur dezer gemeente' met een jaarsalaris van f 325,-.

Vanaf 1926 werd in 's-Hertogenbosch begonnen met concerten op het zojuist gerestaureerde carillon van de Sint-Jan. Deze zomeravondbespelingen vonden op een vaste wekelijkse avond plaats in de maanden juni, juli en augustus. Ze hadden een groot succes, al meldt het programma uit 1927 wel: „Op de allereerste plaats is volkomen stilte noodzakelijk. Meer nog dan welke andere muziek ook wordt klokkenmuziek, die van zoo groote hoogte tot ons komt, door de geringste geluiden ernstig gestoord. Het schuifelen van voeten over zand of grind is al voldoende om het effect te bederven... Geen rijwielen, geen honden, die door loopen of blaffen de stilte verstoren; geen spelende kinderen of gedruisch makende motorrijwielen mogen storing brengen.”

Veertig jaar lang speelde Toon van Balkom op de twee stedelijke carillons, die van het stadhuis en de Sint-Jan. in augustus 1954 speelde Toon voor het laatst tijdens de zomeravondbespelingen. Na afloop riep een bezoeker hem toe: „Zoals gij vanavond het Ave Maria gespeeld hebt, hebt ge het nooit gedaan!”, waarop Van Balkom ontroerd antwoordde: „Ik heb er bij gebeden!”

Eind december 1954 nam hij afscheid als stadsbeiaardier en werd hij opgevolgd door zijn zoon Sjef. Ook een andere zoon, Jan, was een voortreffelijk beiaardier. In november 1958 overleed Toon van Balkom.

Intussen is zoon Sjef van Balkom in 1988 als beiaardier opgevolgd door zijn zoon en deed de derde generatie van de familie Van Balkom zijn intrede op de beide stadstorens. Kleinzoon Joost van Balkom is nu drie jaar de Bossche stadsbeiaardier, terwijl hij daarnaast als muziekdocent werkzaam is.

Tot en met aanstaande zaterdag is er in 's-Hertogenbosch de tweede beiaardweek. Of het Bossche publiek dan een 'volkomen stilte' in acht zal nemen, wagen wij te betwijfelen. Maar de Bossche Beiaardstichting heeft wel een tweetal speciale 'luisterplekken' gecreerd, waar de carillons wel en het rumoerige verkeer niet te horen zijn.